Poređenje efekata opšte kognitivne sposobnosti, strategija učenja i HEXACO crta ličnosti u objašnjavanju srednjoškolskih ocjena

Apstrakt

Brojna istraživanja pokazuju da su opšta kognitivna sposobnost, strategije učenja i crte ličnosti dosljedni prediktori akademskog postignuća. Iako su u nekim meta-analizama snage njihovog efekta upoređivane, vrlo rijetki su radovi koji ih direktno porede na istom uzorku. Iz tog razloga, našim istraživanjem smo željeli utvrditi jedinstvene i inkrementalne efekte svake od ovih komponenti, kontrolišući pritom i efekte pola. Uzorak je činilo 228 srednjoškolaca (103 ženskog pola, 45.0%). Opšta kognitivna sposobnost je procjenjivana putem 15 odabranih stavki sa ICAR testa progresivnih matrica (Condon, & Revelle, 2014). Za samoprocjenu učestalosti korištenja strategija učenja je korišteno 11 stavki iz Banja Luka Inventara strategija učenja (Lakić et al., 2015) koje su u ranijem istraživanju identifikovane kao djelotvorne, dok su HEXACO crte ličnosti procjenjivane putem BHI upitnika (de Vries, 2013). Očekivano, djevojke su imale viši prosjek ocjena na kraju školske godine, a pojedinačno gledano je opšta kognitivna sposobnost bila ubjedljivo najsnažniji korelat ocjene. Nakon što smo kontrolisali efekte pola i opšte kognitivne sposobnosti, te koristili metod bejzijanskog uprosječavanja za odabir preferiranih modela, opaženo je da inkrementalni doprinos pet odabranih strategija učenja prelazi 10%, dok je za crte ličnosti on bio zanemariv. Osim što potvrđuje nalaze o značaju opšte kognitivne sposobnosti, naše istraživanje pokazuje da izvjesne strategije učenja nezavisno od inteligencije doprinose školskom postignuću, a da je efekat crta ličnosti vjerovatno posredan i značajno slabiji. U diskusiji naglašavamo potrebu za podučavanjem djelotvornih strategija učenja.